De zandhagedis, ook wel duinhagedis (Lacerta agilis), is een hagedis uit de familie echte hagedissen (Lacertidae). Vanwege het grote verspreidingsgebied in Europa en delen van Azië is het een bekende soort, die ook in gematigde gebieden zoals België en Nederland voorkomt. Het is een bodembewoner die tussen de vegetatie zoekt naar voedsel, op het menu staan kleine ongewervelden.
De zandhagedis is te herkennen aan de groene kleur, terwijl de meeste Europese hagedissen een overwegend bruine kleur hebben. Het is een middelgrote soort, de zandhagedis heeft een wat forser gebouwd lichaam en grotere kop dan verwante soorten. De hagedis behoort tot het geslacht Lacerta waarvan de soorten wel worden aangeduid met smaragdhagedissen.
De zandhagedis komt in Nederland vooral voor op hoger gelegen zandgronden, zoals de kustduinen en de hoger gelegen Veluwe. Ook stuwwallen en rivierduinen zijn biotopen van de hagedis. De soort ontbreekt in de duinen van Zeeland en ook op de Waddeneilanden Texel en Ameland komt de hagedis niet voor. De soort is wel bekend van Schiermonnikoog maar is hier uitgestorven.
In België komt de soort enkel voor in Wallonië in de omgeving van Lotharingen langs droge kalkhellingen, steengroeven en spoorwegbermen. n Nederland komt de zandhagedis veel voor op de Veluwe, hij gaat er wel achteruit door verbossing en grootschalig heidebeheer (plaggen). Op de Utrechtse Heuvelrug is de soort heel sterk achteruitgegaan.
Een kleine populatie leeft nog op de Limitische Heide in het Gooi, er wordt geprobeerd de populatie verder uit te breiden naar andere Gooise heidegebieden. In het duingebied gaat de stand van zandhagedis vooruit, mogelijk door de hoge temperaturen van het laatste decennium. Er zijn nog enkele andere zwaartepunten in de verspreiding, zie daarvoor de externe link met waarnemingskaart.
Om de zandhagedis en andere reptielen te beschermen zijn specifieke beheersmaatregelen nodig. In Nederland leeft ook de levendbarende hagedis, deze prefereert vochtigere omstandigheden en een wat lagere temperatuur. In gebieden waar beide soorten voorkomen zijn ze toch zelden dicht bij elkaar in de buurt te vinden.
Door verdroging en biotoop verlies gaat de stand van levendbarende hagedis achteruit, terwijl de stand van de zandhagedis vrij stabiel is.
bron: Wikipedia
| Deel dit artikel |
